Thỏ ty tử bổ dương

Description

 

Thỏ ty tử là hạt sau khi đã phơi hoặc sấy khô của cây tơ hồng. Cây tơ hồng là loại dây leo, quấn kí sinh trên những cây khác, tên khoa học của chúng là Cuscutasinesis, Lamk, thuộc vào họ bìm bìm Colvolvulaceae. Ở nước ta cây loài cây này sinh sống rất phát triển, chúng mọc chủ yếu ở vùng đồng bằng, trung du, bám kí sinh trên những cây có tán như cây nhãn, vải, hay những bụi cây dại ven đường.  Cây có thân hình màu vàng hoặc nâu nhạt, vì tính chất sông bám, nên lá của chúng tiêu biến thành các mút, trên thân có rễ mút để hút chất dinh dưỡng từ thân cây chủ, dân gian thường gọi là dây tơ hồng.

 

Trong tài liệu Trung Quốc hạt thỏ ty có thành phần hóa học bao gồm glycoside, carotenoid, quercetin, lecithin, vitamin A  và một số chất khác.

Theo Đông y, Thỏ ty tử có vị ngọt, cay, tính hơi ẩm,  quy vào ba kinh can, tỳ, thận. Bài thuốc có tác dụng bổ thận tráng dương, ôn thận, dưỡng can, cường cân, kiện cốt, ích tinh tủy, minh mục , dưỡng cơ. Chuyên trị các chứng liệt dương, tinh lạnh,  thận hư, di tinh, đau lưng, mỏi gối hay hiện tượng đi giải nhiều lần, tiêu chảy dài ngày không khỏi. Ngoài ra bài thuốc giúp bổ can, lợi niệu, tiêu phù, sáng mắt, chữa trị cho phụ nữ đẻ non thường xuyên. Liều dùng trong khoảng từ 12-16g.

Những bài thước bổ dương tư Thỏ ty tử:

• Chữa di tinh: Thỏ ty tử 16g, kim anh tử 8g, phúc bồn tử 10g.  Trường hợp di tinh kèm bạch trọc thì thỏ ty tử 12g, phục linh 12g, liên nhục 12g, ngũ vị tử  6g, liên nhục 12g, được nấu hồ hoàn viên,  ngày uống từ  2 đến 3 lần, mỗi lần 8g,  uống cùng với nước muối nhạt. Vẫn với bài thuốc trên ta có thể dùng như dùng với thuốc sắc.
• Trị thận hư, di tinh, liêt dương, đau lưng, tiểu nhiều lần: Thỏ ty tử 40g, tế trân 40g, trạch trả 40g, ngũ vị tử 40g, sung úy tử 80g, hoài sơn 60g, thục địa 80g,  nghiền tất cả thành bột rồi hoàn mật. Uống cùng với nước ấm, mõi ngày 8g, ngày uống  2 lần.
• Trường hợp âm hành cứng không bền, dương nuy, tai kém, đầu choáng tai ù, răng lung lay, râu tóc mọc sớm, lưng đùi yếu mỏi, tinh ít, tư sinh âm huyết: Thỏ ty từ 30g, hoài sơn 30g, sinh địa 30g,  hạch đào 1 quả đốt cả vỏ, câu kì tử 15g,  sơn thù nhục 10g,  hoàng tinh chế 30, mạch môn 30g, ngũ vị tử 10g, kim anh tử 10g. Sắc uống với nước mỗi ngày một thang,  chia đều làm 3 lần uống trong ngày.
• Trường hợp tinh khí bấ úc, họng khô khát, tai ù, thận thủy bị táo, đầu váng, da sạm đen, mắt mờ, lưng gối nhức mỏi: Thỏ ty tử chưng rượu 80g, ngũ vị tủ 40g, tán bột, trộn cùng mật ong vo viên bằng hạt ngô. Mỗi ngày 2-3 ần, mỗi lần 8-10g uống với nước muối nhạt, hoặc cùng một chút rượu.